به نام خداوند بخشنده مهربان 

آبیاری در سیب زمینی مقدارش چه میزانه؟

مقدار رطوبت لازم، برای رشد بهینه سیب زمینی چجوریه؟

نیاز آبی سیب زمینی چقدره ؟ 

نیاز آبی سیب زمینی :

کشور ما داراي اقلیم خشک و نیمه خشک بوده و محدودیت منابع آب، مهمترین مانع در فرآیند تولیـد محصـولات کشـاورزي محسوب میشود. سیب زمینی به دلیل داشتن پتانسیل قابل توجـه تولید در واحد سطح، نیاز آبی نسـبتا بـالا یی دارد.

عـواملی ماننـد تامین نیاز آبی (7 تا 12 هزار مترمکعب در هکتار) با توجه به نـوع رقم (110-100 روز براي ارقـام متوسـط زودرس، 130-120 روز براي متوسط دیررس و 140 -130 روز بـراي دیـررس) ، انتخـاب سیستم آبیاري مناسب، مدیریت سیسـتم هـاي آبیـاري، کمیـت و کیفیت منابع آبی نقش بسیار مهمی در عملکرد و کیفیت محصول سیب زمینی داشته و باید قبل از کشت مورد توجـه قـرار گیرنـد

. مسائل و مشکلات مربوط به آب و آبیاري مزارع سیب زمینی، بـه طور اختصار در سه قسمت: الف- روش هاي آبیاري ب- کیفیـت منابع آب و خاك ج- نیاز آبی

میزان آب آبیاري سیب زمینی به کمی و زیادي رطوبت خاك حساس بوده و تأمین رطوبت مناسب، یکی از عوامل اصلی در افزایش عملکرد تلقی میگردد.

آب مصرفی در مزرعه، به عوامل مختلفی مانند مرحله رشد گیاه، میزان تبخیر و تعرق، روش آبیاري و بافت خاك بستگی دارد.

میزان آب مورد نیاز، معمولاً به عواملی از قبیل : نوع رقم، روش آبیاري و مراحل رشد گیاه بستگی دارد (در مراحل اولیه کم و در زمان حجیم شدن غده، حداکثر میباشد).

مقدار مصرف آب در روش آبیاري نشتی، بیش از روش هاي قطره اي و بارانی است زیرا جریان آب، باید مسیري بر خلاف جهت حرکت ثقلی طی کند تا به محیط غده بذري در حال سبز شدن برسد.

در سیستم آبیاري نشتی :

اختلاف ارتفاع سطح پشته با کف فارو بیش از 20 سانتیمتر است بنابراین عملاً امکان مدیریت توزیع آب مقدور نیست و نمیتوان مقدار مصرف آب را متناسب با مرحله رشد گیاه و عمق توسعه ریشه ها تنظیم نمود. بین ارقام مختلف سیب زمینی، از لحاظ تحمل به تنش آبی اختلاف وجود دارد ولی در مجموع، سیب زمینی، در تمامی مراحل رشد، به تنش آبی حساس است.

بنابراین توجه به موارد ذیل در مدیریت آبیاري ضروري است:

 1  - عمق توسعه ریشه سیب زمینی پس از استقرار کامل گیاه، حدود 60 سانتیمتر است و آب باید به این عمق نفوذ کند.

 - 2   مقدار آب موجود در خاك، به هیچ وجه نباید کمتر از 65 درصد آب موجود در حالت ظرفیت مزرعه باشد. به عبارت دیگر، آبیاري مزرعه زمانی باید انجام گیرد که حداکثر، 35 درصد از آب موجود در مرحله ظرفیت مزرعه تخلیه گردد

  - 3  وجود آب آزاد (بیش از ظرفیت زراعی) در مزرعه، کمیت و کیفیت تولید را کاهش داده و موجب افزایش بیماري هاي باکتریایی و قارچی میشود

.-  4 در کشت بهاره سیب زمینی، مقدار آب مورد نیاز گیاه، تا مرحله غده زایی کم و پس از آن افزایش می یابد. ذکر این نکته نیز ضروري است که نیاز آبی گیاه تا مرحله نزدیک به رسیدگی غده ها زیاد و ثابت است و پس از آن مجدداً کاهش مییابد.

 - روش آبیاري: 

در صورت شور نبودن آب و خاك، مناسب ترین روش آبیاري در مناطق خشک و نیمه خشک، سیستم آبیاري قطره اي است زیرا میتوان رطوبت خاك را در حد ظرفیت زراعی به طور پیوسته و در تمام مراحل رشد گیاه تأمین کرد. در حالی که در سایر روش ها، حتی در سیستم آبیاري بارانی نیز پس از هر بار آبیاري، مدتی طول میکشد تا آب ثقلی از محدوده توسعه ریشه خارج شود.

جذب آب، عناصر غذایی و انجام تبادلات گازي در طول مدتی که خاك از آب اشباع شده است امکان پذیر نیست. در سیستم آبیاري بارانی، امکان سوختگی برگ ها و شکسته شدن ساقه ها نیز وجود دارد.

حساس ترین مرحله رشد گیاه، مرحله غده زایی و حجیم شدن غده ها می باشد. زمین مورد نظر براي کشت غده هاي بذري، یا باید مرطوب بوده و یا بلافاصله پس از کشت، آبیاري شود. غده هاي کاشته شده درخاك خشک، تولید ریشه نمی کنند. تنش آبی در این مرحله موجب مشکلاتی نظیر تأخیر در سبز شدن، پوسیدگی غده هاي بذري، عدم تولید ریشه، پایین آمدن تعداد ساقه اصلی در بوته و نهایتا افت عملکرد میگردد.

- كمبود رطوبت خاك :

در طي اواسط و اواخر غده بندي سيب زميني موجب كاهش عملكرد كل غده بدون توجه به شدت كمبود رطوبت خاك ميگردد در برخي شرايط سيب زميني ميتواند نسبت به كمبود رطوبت خاك قبل از زمان آغاز غده بندي، بدون كاهش معني دار در عملكرد غده تحمل نشان دهد. تنش رطوبتي در مراحل مختلف فنولوژيكي سيب زميني باعث كاهش رشد و نمو، عملكرد غده، تعداد غده در هر بوته، اندازه و كيفيت غده در اين گياه مي گردد.

منابع:

#عوامل مدیریتی و ارزیابی خسارت آنها در مراحل مختلف رشد سیب زمینی- دکتر احمد موسی پور گرجی، دکتر داود حسن پناه ،- 1397 - مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر 

# تأثیر عمق کاشت و قطع آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد سیب زمینی - علی نصراله زاده اصل  قهرمان صداقت نشریه تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک – 1396